Uruchomienie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony dla osób uciekających przed rosyjskim atakiem na Ukrainę
#ochronatymczasowa #migracje #uchodźcy #UE #Ukraina
W dniu 3.03 br. podczas posiedzenia Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych wyrażono zgodę na uruchomienie mechanizmu tymczasowej ochrony w stosunku do osób uciekających przed rosyjską agresją z Ukrainy do państw członkowskich Unii Europejskiej. Pomysł ten, wysunięty przez Komisję Europejską i żywo dyskutowany w ostatnich dniach, zyskał poparcie obradujących w czwartek ministrów spraw wewnętrznych państw UE.
Mechanizm tymczasowej ochrony został przewidziany w dyrektywie Rady UE z 20.07.2001 r., przyjętej w wyniku doświadczeń wojen na Bałkanach, ale nigdy dotychczas nie był wykorzystany. Zarówno Komisja, jak i Rada ds. wewnętrznych uznały, że w obliczu największych w powojennej historii Europy ruchów migracyjnych wywołanych bieżącą sytuacją na Ukrainie należy sięgnąć po rozwiązania zagwarantowane we wspomnianej dyrektywie.
Przewidują one, że w przypadku masowego napływu uchodźców można zrezygnować ze stosowania standardowych i czasochłonnych przepisów azylowych na rzecz uproszczonej procedury gwarantującej całej zainteresowanej grupie takie same prawa do ochrony na okres jednego roku z możliwością dalszego przedłużenia tego terminu. W praktyce będzie to oznaczało, że osoby uciekające z Ukrainy uzyskają zezwolenie na pobyt na obszarze UE bez konieczności indywidualnego i gruntownego sprawdzania ich sytuacji życiowej, jak ma to miejsce w przypadku wnioskowania o inne formy ochrony międzynarodowej, np. azyl.
Co więcej, dyrektywa upoważnia zainteresowane osoby do dostępu do systemu edukacji, rynku pracy, ochrony zdrowia i innych form wsparcia w nowym miejscu zamieszkania. Przepisy mają mieć zastosowanie do Ukraińców i Ukrainek oraz do osób, które są długoletnimi rezydentami Ukrainy. W tym mechanizmie nie obowiązuje także zasada, że ochrona ma być przyznana przez pierwsze państwo, do którego trafi osoba uciekająca, jak ma to miejsce w przypadku procedury azylowej. Osoby objęte tymczasową ochroną w jednym z państw członkowskich UE mogą wystąpić do stosownych władz o inną formę ochrony.
Zgoda na uruchomienie mechanizmu z dyrektywy z 2001 r. wyrażona przez ministrów musi zostać jeszcze zaakceptowana przez Komisję Europejską. Niezwłocznie jednak została ona uznana przez unijną komisarz ds. wewnętrznych Ylvę Johansson za decyzję historyczną. Także Filippo Grandi, Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców uznał ten krok za bezprecedensowy i zachęcił UE do szybkiego wdrożenia przepisów dyrektywy. Znamienne jest, że podczas dużego napływu uchodźców w latach 2015-2016 r. nie osiągnięto porozumienia politycznego w sprawie uruchomienia omawianych przepisów, co skutkowało m.in. nadmiernym obciążeniem tzw. państw pierwszego kontaktu (wówczas państw południowej Europy), a następnie kontrowersjami wywołanymi przez propozycję zastosowania mechanizmu relokacji. (AK)
4 marca 2022
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_1469
https://www.zdf.de/nachrichten/politik/eu-massenzustrom-richtlinge-fluechtlingspolitik-100.html
https://www.ipg-journal.de/rubriken/demokratie-und-gesellschaft/artikel/wer-darf-kommen-5756/
Tekst dyrektywy: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32001L0055&from=EN