Eon i BASF: odpowiedzialność niemieckich firm za politykę współpracy z Gazpromem
#Niemcy #gospodarka #energetyka #Rosja #firmy #Eon #BASF
Zdaniem uznanego komentatora Hansa-Jürgena Jakobsa („Handelsblatt” 10.05.2022), odpowiedzialność za błędną politykę Niemiec wobec Rosji, oprócz znajdujących się przeważnie pod presją polityków (w tym szczególnie socjaldemokratów), ponoszą również szefowie dużych niemieckich spółek giełdowych DAX. Choć w gospodarce rynkowej łatwo jest zestawiać w parze wolność przedsiębiorczości z odpowiedzialnością, to jednak w praktyce nasuwa się wiele wątpliwości, chociażby w kwestii uzależnienia się od monopolisty takiego jak Gazprom. Jak zauważył Jakobs, nie słychać wyczekiwanych słów „mea culpa” od zaangażowanych w interesy surowcowe z Federacją Rosyjską niemieckich firm takich jak Eon czy BASF.
Należy przy tym podkreślić, że w praktyce Eon jest nadal bezpośrednim udziałowcem projektu Nord Stream 1, a BASF poprzez swoją spółkę zależną Wintershall Dea finansował budowę Nord Stream 2. Jakobs wskazuje również, że zarządy obu korporacji były świadome praktyk stosowanych przez władze rosyjskie w przedmiocie handlu surowcami wobec państw Europy Środkowo–Wschodniej, zawyżając ceny z pobudek politycznych.
W swoim komentarzu Jakobs podkreśla, że w ramach zbliżenia z Gazpromem niemiecki biznes zapomniał o „naczelnych zasadach solidnej polityki zakupowej i ‒ ze względu na możliwie najkorzystniejsze warunki ‒ nie zwracano uwagi na bezpieczeństwo dostaw i nadmierne uzależnienie”; zamiast tego „odpowiedzialni prześcigali się w przekazach proputinowskich”. W 2010 r. ówczesny szef BASF Jürgen Hambrecht był zirytowany, że Rosjan zawsze oskarżano o nieczyste intencje. Jak stwierdził: „Jeśli masz szansę wspólnie kształtować przyszłość, nie powinieneś mówić: ale nie z nim!”, a w 2011 r. przedstawiciele Eonu podkreślali, że Nord Stream „znacznie przyczynia się do wzmocnienia europejskiego bezpieczeństwa dostaw”. Taka narracja nie uległa zmianie nawet po aneksji Krymu przez Rosję w 2014 r., wręcz w 2015 r. doszło do zawarcia nowych strategicznych umów, np. spółka zależna BASF ‒ Wintershall sprzedała w całości spółkę handlową Wingas i duży magazyn gazu w Rehden partnerowi joint venture Gazpromowi, który w zamian przekazał Niemcom udziały w dwóch syberyjskich polach gazu ziemnego.
Według Jakobsa te same firmy lobbują obecnie przeciwko żądaniom wielu ekonomistów, aby natychmiast zaprzestać importu gazu i ropy z Rosji w obliczu prowadzonej przez nią wojny. Świadczą o tym słowa dyrektora generalnego BASF Martina Brudermüllera, który zadaje publicznie pytania: „Czy chcemy z szeroko otwartymi oczami zniszczyć całą naszą gospodarkę? To, co zbudowaliśmy przez dziesięciolecia?”; z kolei władze Eonu chwalą rząd federalny, że oparł się wszystkim wezwaniom do szybkiego wstrzymania importu gazu z Rosji.
Zdaniem komentatora „Handelsblatt”, „w kontaktach z monopolistycznym Gazpromem nadal trwa ścisły pakt między kilkoma dużymi niemieckimi koncernami a państwem”, a polityczni decydenci popełnili błąd, nie ustalając żadnych innych ram, takich jak promowanie budowy terminali LNG. Jak dotąd brakuje również konstruktywnych pomysłów ze strony środowisk biznesowych, dotyczących m.in. większej efektywności czy oszczędności energetycznej oraz wdrażania alternatywnych źródeł energii, słychać natomiast coraz więcej głosów nawołujących do ochrony produkcji przemysłowej.
Jak konkluduje Jakobs, „jeśli Niemcy mają zamarznąć zimą 2022/23, to ma to również związek z korporacyjnymi błędami grup Eon i BASF, ponieważ opierały się one na rzekomych (tanich) cenach rynkowych, które w rzeczywistości były (o wiele droższymi) cenami politycznymi. W ich indywidualnym bilansie jest to wyrażone jako wartość dla akcjonariuszy. Ale interesariusze, czyli my wszyscy, na razie jesteśmy w pułapce”. (WO)
12 maja 2022