Bawaria: konsekwencje afery Aiwangera

#Bawaria #Aiwanger #afera #antysemityzm #broszura #ulotka

Początek kampanii poprzedzającej zaplanowane na dzień 8.10.2023 r. wybory krajowe w Bawarii został zdominowany przez tzw. aferę Aiwangera (zwaną niekiedy „aferą ulotkową”). W dniu 25.08.2023 r. na łamach „Süddeutsche Zeitung” ukazał się artykuł, którego autorzy ujawnili, że obecny wicepremier i minister gospodarki Bawarii Hubert Aiwanger, a równocześnie lider bawarskich Wolnych Wyborców (Freie Wähler, FW), jako uczeń 11 klasy został przyłapany na tym, że przygotował i propagował antysemickie ulotki. W odpowiedzi na te zarzuty Aiwanger oświadczył, że faktycznie takie materiały znaleziono u niego w tornistrze, został on za to ukarany, ale jednoznacznie zaprzeczył, że był ich autorem. Niedługo potem do autorstwa antysemickich ulotek przyznał się jego brat Helmut.

Cała sprawa wywołała polityczną burzę w Bawarii i całych Niemczech. Partie opozycyjne (SPD i Zieloni) wezwały do zwolnienia Aiwangera z urzędu i do zwołania specjalnej sesji bawarskiego Landtagu poświęconej aferze ulotkowej. Afera okazała się również poważnym wyzwaniem dla premiera Bawarii Markusa Södera (CSU), który musiał zareagować na zarzuty wobec swojego zastępcy i lidera koalicyjnego ugrupowania. Problem stał się tym większy, że po wyborach CSU była gotowa do kontynuowania koalicji z FW. W dniu 29.08.2023 r. odbyło się nadzwyczajne posiedzenie komisji koalicyjnej, podczas którego Aiwanger odpowiadał na stawiane mu zarzuty. Premier M. Söder przygotował specjalny katalog 25 pytań skierowanych do Aiwangera, mający wyjaśnić całe zdarzenie. Równocześnie premier Bawarii chciał dać sobie trochę czasu i wybadać nastroje społeczne przed podjęciem decyzji w sprawie przyszłości koalicji z Wolnymi Wyborcami. Choć odpowiedzi Aiwangera na wszystkie pytania nie były jednoznaczne, to dla Södera były one wystarczające. W dniu 3.09. premier Bawarii poinformował, że Aiwanger pozostanie na stanowisku, a koalicja CSU-FW będzie kontynuowana. Dodał przy tym, że zarzuty wobec wicepremiera są poważne, ale ten przeprosił za swoje zachowanie z młodości. Jednocześnie wezwał Aiwangera do wyjaśnienia wszelkich wątpliwości w tej sprawie i wytłumaczenia się przed społecznością żydowską.

Większość Niemców decyzję Södera przyjęła ze zrozumieniem, co potwierdziły wyniki sondażu ośrodka Forsa (dla grupy medialnej RTL/n-tv): 58% ankietowanych uznało za słuszne pozostawienie Aiwangera na stanowisku pomimo afery, a 34% było zdania, że w jej wyniku Aiwanger powinien zostać zwolniony. Jeszcze wyższe poparcie dla decyzji Södera o pozostawieniu Aiwangera na stanowisku i utrzymaniu koalicji odnotowano w Bawarii − 72% (23% badanych opowiadało się za dymisją Aiwangera). Wyniki te znalazły potwierdzenie w sondażu ośrodka GMS (dla telewizji SAT.1 Bayern): 67% ankietowanych z Bawarii pozytywnie oceniło decyzję Södera, a 28% uznało, że powinien on zdymisjonować Aiwangera. Sondaż ośrodka Forsa wykazał również zróżnicowane postrzeganie całej sprawy przez zwolenników poszczególnych partii: zdecydowana większość sympatyków CSU (92%), AfD (86%), CDU (77%) i FDP (72%) poparła decyzję o pozostawieniu Aiwangera na stanowisku, podczas gdy większość zwolenników Zielonych (71%) i SPD (65%) domagała się zwolnienia bohatera afery ulotkowej. Równocześnie pierwsze sondaże partyjne (przygotowane przez ośrodki INSA i GMS) opublikowane już po ujawnieniu afery pokazały, że cała sprawa nie zaszkodziła Wolnym Wyborcom, których notowania w Bawarii wzrosły nawet do poziomu 15% (INSA) i 16% (GMS).

Wreszcie w dniu 7.09.2023 r. zebrała się Komisja Tymczasowa bawarskiego Landtagu, zwołana na wniosek SPD i Zielonych, która debatowała na temat afery Aiwangera. Komisja Tymczasowa stanowi nadzwyczajne gremium bawarskiego parlamentu zwoływane w momencie, kiedy obrady Landtagu upływającej kadencji zostały już zakończone, a nowy Landtag jeszcze się nie ukonstytuował. Liczy ona 1/4 składu Landtagu, przy czym rozdział mandatów jest proporcjonalny do składu parlamentu. Zwoływana jest w sytuacjach nagłych, gdy niezbędne staje się podjęcie kluczowych decyzji przez parlament (dotychczas zwołano ją sześć razy, ostatnio 17.10.2008 r. w związku z kryzysem na rynkach finansowych). Przed obradami Komisji w sprawie afery Aiwangera zgłoszone zostały trzy wnioski, z których jeden (Drucksache 18/30530), przedłożony przez frakcje SPD i Zielonych, zobowiązywał premiera M. Södera do zdymisjonowania H. Aiwangera. Po gorącej debacie stosunkiem głosów 32 do 19 wniosek frakcji opozycyjnych został odrzucony. (P. Kubiak)