1500 pozwów we Włoszech o odszkodowania za zbrodnie III Rzeszy
#IIwojnaświatowa #zbrodniemiędzynarodowe #Włochy #RFN #funduszodszkodowawczy
W 1961 r. Włochy zawarły z RFN umowę o wypłatę świadczeń w wysokości 40 mln DM dla ofiar zbrodni dokonywanych przez funkcjonariuszy III Rzeszy, a w 2024 r. nadal toczą się we Włoszech postępowania sądowe o wypłatę sprawiedliwych odszkodowań. Już bowiem na etapie prowadzenia trudnych negocjacji z RFN podnoszono, iż kwota ta jest kroplą w morzu potrzeb wobec co najmniej kilkudziesięciu tysięcy ofiar.
Ze względu na brak uregulowania na poziomie międzypaństwowym kwestii sprawiedliwych odszkodowań doszło we Włoszech do spektakularnego rozwoju orzecznictwa sądów krajowych, które zaczęły wydawać wyroki zasądzające od RFN zapłatę odszkodowań dla osób indywidualnych. Spotkało się to prawie z natychmiastową reakcją RFN, która w 2008 r. złożyła skargę do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (dalej jako MTS), podnosząc naruszenie immunitetu państwa niemieckiego przez sądy włoskie. Wyrok MTS z 2012 r. był dla Włoch niekorzystny, ale dzięki wyrokowi włoskiego Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r., który przyznał pierwszeństwo ochronie praw człowieka przed immunitetem państwa, we Włoszech rozpoczęto egzekucję zasądzonych odszkodowań z majątku RFN położonego we Włoszech, a do sądów włoskich wnoszono coraz to nowe sprawy o odszkodowania. Proces ten został zatrzymany przez złożenie kolejnej skargi przez RFN na Włochy do MTS w 2022 r. (sprawa w toku).
Zaraz po złożeniu skargi rząd E. Draghiego utworzył fundusz odszkodowawczy dla obywateli włoskich za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę w wysokości 60 mln euro, ale finansowany przez Włochy, a nie przez RFN. Sprawy sądowe we Włoszech toczą się nadal. Powodami są potomkowie: cywilnych ofiar arbitralnych mordów, partyzantów, na których wykonano egzekucje, Żydów i Romów zamordowanych w obozach koncentracyjnych, włoskich żołnierzy zesłanych na roboty przymusowe. Sądy włoskie w przypadku pracy przymusowej zasądzają odszkodowania w wysokości 30-40 tys. euro, natomiast w przypadku ofiar mordów kwoty siedmiokrotnie wyższe. G. Arria, pełnomocnik przed włoskimi sądami, ocenia, iż wniesiono ponad 1500 pozwów o odszkodowanie. Szokujący jest natomiast fakt, iż obecnie to rząd włoski wnosi odwołania od wyroków zasądzających od RFN odszkodowania. Senator włoskiej opozycyjnej Partii Demokratycznej D. Parrini stwierdził, iż argumenty podnoszone przez prawników rządu włoskiego są przerażające.
Kwestia odszkodowań dla ofiar III Rzeszy we Włoszech, Grecji i Polsce jest również przedmiotem debaty w Bundestagu. W związku ze wspomnianym powyżej funduszem partia Die Linke w małej interpelacji poselskiej wyraziła oburzenie, iż rząd federalny zasłania się immunitetem państwa oraz wypłatą 40 mln DM, a także żądała sfinansowania funduszu odszkodowawczego przez RFN. (M. Bainczyk)
25 stycznia 2024