BIZ nr 9(491): Niemcy, Rosja, historia

 „Biuletyn Instytutu Zachodniego” nr 9(491)/2022: prof. dr hab. Stanisław Żerko, „Niemcy, Rosja, historia”.

Jak daleko wstecz można sięgać, szukając odpowiedzi na pytanie o historyczne źródła niemieckiej Russlandpolitik? Polityka, której fiasko tak jaskrawo widać było 24 lutego 2022 r., ma tradycje historyczne, lecz nie sięgają one wieku XVIII, XIX czy nawet okresu międzywojennego. Historyczne uwarunkowania polityki zjednoczonych Niemiec wobec Rosji to ostatnich kilkadziesiąt lat. Nawiązywanie do epok wcześniejszych jest absurdalne. Zmieniło się wszystko: i Niemcy, i niemieckie społeczeństwo, i układ sił międzynarodowych. Cele niemieckiej polityki wobec Rosji były w XIX w. czy w latach dwudziestych wieku następnego zupełnie inne niż w okresie Helmuta Kohla, Gerharda Schrödera i Angeli Merkel. Dziś wątpliwości wywołuje stanowisko gabinetu Olafa Scholza wobec putinowskiej Rosji. Zarzucano Berlinowi kunktatorstwo i asekuranctwo, choć po mocnym przemówieniu socjaldemokratycznego kanclerza, wygłoszonym w Bundestagu w niedzielę 27 lutego (zapowiedź „epokowego zwrotu” ‒ Zeitenwende), uznano że zapowiada ono całkowitą zmianę paradygmatu. Niedługo to jednak trwało, a polityka Republiki Federalnej wobec Rosji wciąż wzbudza kontrowersje. Nie wiemy, jak głęboka jest zmiana w polityce Berlina ‒ a zwłaszcza, czy zmiana ta jest trwała.