Ustalenia względem zwrotu dóbr kultury zagarniętych przez narodowych socjalistów - reforma Komisji Konsultacyjnej
#polityka kulturalna #20.KulturpolitischesSpitzengespräch #KomisjaKonsultacyjna #reforma #Bundestag
Na zaproszenie przewodniczącego Konferencji Ministrów Kultury ministra Timona Gremmelsa odbyło się w Berlinie w dniu 13 marca 2024 r. 20. Spotkanie na szczycie dotyczące spraw polityki kulturalnej (20. Kulturpolitisches Spitzengespräch). Wzięli w nim udział: minister stanu ds. kultury Claudia Roth (jako reprezentant federacji, BKM), ministrowie i senatorowie kultury krajów związkowych, przedstawiciele czołowych stowarzyszeń kulturalnych na szczeblu komunalnym, a także przedstawiciele Krajowych Fundacji Kultury (Kulturstiftungen der Länder) oraz Federalnej Fundacji Kultury (Kulturstiftung des Bundes).
Podczas spotkania jednym z głównych tematów była zapowiadana już wcześniej reforma Komisji Konsultacyjnej, zajmującej się kwestią zwrotu dóbr kultury zawłaszczonych przez nazistów, zwłaszcza w odniesieniu do mienia żydowskiego. Istotnym elementem reformy jest dążenie do tego, by w miejsce funkcjonującej dotąd Komisji Konsultacyjnej został powołany organ arbitrażowy
We wspólnym dokumencie uzgodniono również, że istotną częścią składową nowego toku postępowania będzie możliwość jednostronnego wdrożenia procedury wobec placówek publicznych przechowujących dobra kultury. Podstawę do zastosowania czynności arbitrażowej stanowią zróżnicowane ramy oceny (klasyfikujące do zastosowania sądownictwa polubownego) oraz nowe rozporządzenia proceduralne. Ponadto przewiduje się też wzmocnienie badań nad proweniencją oraz włączanie osób zgłaszających roszczenia względem zawłaszczonych artefaktów, do toczącego się postępowania.
Timon Gremmels, heski minister ds. nauki, badań, sztuki i kultury wyraził zadowolenie z faktu, że udało się uzgodnić wiele spraw, które stanowią ważny krok na drodze do przyspieszenia w Niemczech procedury wdrażania postępowania restytucyjnego i uczynienia go bardziej transparentnym. Poprzez ustanowienie zapisu o arbitrażu stworzono możliwość, by „zalecenia” stały się „decyzjami”. Dzięki temu będzie można lepiej sprostać interesom osób, których to dotyczy.
Minister Roth zwróciła uwagę, że wspólna decyzja oznacza duży postęp, pozwalający poprawić znacząco tok postępowania względem zwrotu dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów. Szczególne znaczenie ma dla niej fakt, iż doszło do porozumienia między federacją, krajami związkowymi i władzami komunalnymi co do możliwości „jednostronnego wezwania”. Potwierdziła też, że wspólnie zostaną podjęte działania na rzecz wzmocnienia badań nad proweniencją. Poinformowała zarazem, że uzgodniono bardzo ambitny harmonogram działań, który zakłada, iż do końca bieżącego roku reforma zostanie wprowadzona i zacznie obowiązywać. W ten sposób cele Deklaracji Waszyngtońskiej będą mogły być znacznie skuteczniej realizowane, zapewniła.
Roth wspomniała również, że działająca dotąd Grupa robocza, w skład której wchodzą przedstawiciele BKM, krajów oraz czołowych stowarzyszeń komunalnych, będzie nadal kontynuowała prace nad reformą. W proces ten włączane są również wyniki badań naukowych, opierające się na prawie porównawczym.
Kwestia reformy Komisji Konsultacyjnej była również przedmiotem obrad Komisji ds. Kultury i Mediów w Bundestagu podczas posiedzenia w dniu 11 marca br. (M. Wagińska-Marzec)
15.03.2024
https://www.bundestag.de/dokumente/textarchiv/2024/kw11-pa-kultur-ns-raubkunst-992326