Opublikowano wyniki ewaluacji programu pomocowego NEUSTART KULTUR
#program pomocowy #NeustartKultur #raport #ewaluacja #Roth
W ostatnich dniach opublikowany został (11 grudnia 2024 r.) raport („Evaluierung des Programms ‘NEUSTART KULTUR’”) dotyczący ewaluacji programu NEUSTART KULTUR (NK), uruchomionego w czasie pandemii na szczeblu federalnym, który miał na celu wspieranie artystów i twórców, chroniąc ich przed skutkami zapaści finansowej spowodowanej pandemią; miał też służyć utrzymaniu infrastruktury kulturalnej w Niemczech w całej jej różnorodności.
Na program pomocowy wyasygnowano wówczas kwotę 1 mld euro; środki te były do dyspozycji pełnomocnika rządu federalnego ds. kultury i mediów (BKM) i zostały przeznaczone na pomoc przy wznowieniu działalności kulturalnej po okresie zastoju w czasie pandemii. W lutym 2021 r. rząd przyznał dodatkowo 1 mld euro na ten cel. Łączna kwota pomocy z puli federalnej dla sektora kultury i przemysłów kreatywnych wynosiła zatem 2 mld euro. Dzięki tym środkom (we współpracy z ok. 40 stowarzyszeniami i funduszami kultury oraz innymi partnerami) można było zrealizować 78 specyficznych dla danej branży programów dotacyjnych. W sumie w ramach NK (od sierpnia 2020 r. do czerwca 2023 r.) złożono ponad 160 tys. wniosków o dofinansowanie; prawie 80 tys. z nich otrzymało dotacje.
Ewaluację realizacji programu NK przeprowadziła (na zlecenie minister stanu ds. kultury Claudii Roth) firma Syspons GmbH, niezależne przedsiębiorstwo doradcze zajmujące się innowacjami społecznymi. W ramach raportu przeprowadzono m.in. niemal 16 tys. wywiadów z osobami i podmiotami, które uzyskały wsparcie finansowe; przeanalizowano też niemal 1340 sprawozdań z realizacji poszczególnych programów.
Komentując wyniki raportu (liczącego 138 stron), minister Roth wskazała na „celowość” i „skuteczność” programu NK. Uważa, że przyczynił się on znacząco, w sposób trwały, nie tylko do ustabilizowania infrastruktury kulturalnej „w czasie i bezpośrednio po pandemii”, ale w istotnej mierze przyczynił się też do tego, że artyści mogli nadal wykonywać swoją pracę. Ewaluacja wykazała, że NK był dostosowany do indywidualnych i częściowo specyficznych dla danej branży potrzeb w kontekście pandemii. Jego siłą była zwłaszcza wysoka decentralizacja struktur. Dzięki temu było możliwe docieranie do ważnych, potrzebujących wsparcia grup celowych.
W raporcie sformułowano zarazem pewne sugestie względem ewentualnych poprawek i zaleceń do działania na przyszłość, np. w odniesieniu do przejrzystości i większej synergii w ramach linii programowych. Zalecenia dotyczyły też lepszego współdziałania i zacieśniania współpracy między federacją a krajami, a także stworzenia sieci na wypadek sytuacji wyjątkowych (Notfallnetzwerke) oraz wykorzystania zebranych doświadczeń.
Zlecenie wykonania raportu z realizacji tego ważnego i wysoko dotowanego programu pomocowego funkcjonującego w czasie i po pandemii było niezwykle istotne nie tylko z tego powodu, by ocenić, na ile on się sprawdził i jak dalece wychodził naprzeciw potrzebom zapewnienia egzystencji artystom i twórcom pozbawionym w tym czasie dochodów, a także wielu instytucjom i przedsiębiorstwom kultury, które również stanęły przed groźbą bankructwa. Było to też ważne z punktu widzenia wyciągnięcia wniosków na przyszłość i zdefiniowania aktualnych potrzeb w tym względzie. Chodzi też o lepsze przygotowanie się na przyszłe sytuacje kryzysowe. (M. Wagińska-Marzec)