IZ Policy Papers nr 45 - „Dom Niemiecko-Polski”: koncepcja polityki historycznej RFN wobec II wojny światowej i okupacji Polski

IZ Policy Papers nr 45 -  „Dom Niemiecko-Polski”: koncepcja polityki historycznej RFN wobec II wojny światowej i okupacji Polski - Krzysztof Rak

Celem opracowania jest analiza koncepcji „Domu Niemiecko-Polskiego” (DNP) oraz towarzyszącej jej strategii niemieckiej polityki historycznej, zaprezentowanych w oficjalnym dokumencie rządu federalnego z lipca 2024 r. Pomysł powstał na bazie inicjatywy budowy pomnika polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie, a jego realizację wsparły główne frakcje Bundestagu.

DNP ma być miejscem upamiętnień, placówką muzealną i badawczą poświęconą okresowi wojny i okupacji Polski w latach 1939–1945. Projekt obejmuje także szerszy kontekst historyczny, od panowania Fryderyka II po współczesność, co podkreśla jego znaczenie w kształtowaniu relacji polsko-niemieckich.

Choć koncepcja DNP ma potencjał zwiększenia świadomości Niemców o polityce III Rzeszy w Polsce, budzi kontrowersje. Krytyczne aspekty obejmują eliminowanie kategorii ludobójstwa z opisu niemieckich zbrodni oraz narrację sugerującą współudział Polaków w Holokauście. Niemiecka polityka historyczna relatywizuje role sprawców i ofiar, co bywa sprzeczne z polską perspektywą.

Pomimo tych zastrzeżeń projekt DNP powinien być traktowany jako okazja do dialogu historycznego i negocjacji nad kształtem jego realizacji, by uwzględniał polską wrażliwość. Realizacja DNP, choć w fazie koncepcyjnej, może stanowić ważny krok w poprawie wzajemnego zrozumienia w kontekście historii II wojny światowej.