Tematyka „Przeglądu Zachodniego” w 2022 r.
Redakcja kwartalnika „Przegląd Zachodni” zaprasza do składania artykułów, materiałów, przeglądów i komentarzy, recenzji oraz relacji przeznaczonych do publikacji w 2022 r., a także prosi o przekazywanie sugestii i propozycji dotyczących tematyki kolejnych wydań oraz informacji o planowanych tekstach.
Uprzejmie prosimy o zwrócenie uwagi na zasady przygotowania tekstów składanych do publikacji: http://www.iz.poznan.pl/publikacje/przeglad-zachodni/wydania
Nr 1/2022 Alpejskie republiki. Austria i kraje niemieckojęzyczne
Zajmujące raczej drugoplanowe miejsce w polityce, gospodarce i życiu społecznym kontynentu, niemieckojęzyczne kraje południa Europy nie powinny umykać uwadze politologów, ekonomistów, historyków, badaczy kultury i społeczeństwa. Zdeterminowana spuścizną wielonarodowego cesarstwa i doświadczona położeniem na styku przeciwstawnych bloków politycznych Austria także współcześnie odgrywa specyficzną rolę wśród państw Europy. Dialog międzynarodowy, kultura, migracje, ekologia, energetyka to sfery, w których potencjał naddunajskiej republiki jest większy, niżby na to wskazywały jej terytorium czy demografia. Podobne względy kierują uwagę ku Szwajcarii, wykorzystującej swoje ugruntowane atuty gospodarcze czy kulturowe nawet bez członkostwa w Unii Europejskiej. Istniejąca od stulecia ambasada Szwajcarii w Warszawie jest świadectwem organicznej pracy w relacjach bilateralnych, budowanych w zróżnicowanych realiach politycznych.
Połączone najwyższymi górami Europy kraje niemieckojęzyczne są również inspirującym przedmiotem badań ich wewnętrznych relacji społecznych, narodowościowych i etnicznych, a nawet lingwistycznych. Złożoność historii, bogactwo kulturowe, migracje, wielojęzyczność, kwestie konfesyjne, niekiedy unikatowe rozwiązania ustrojowe, trwałość zróżnicowań regionalnych czy lokalny patriotyzm towarzyszą codzienności Tyrolczyków, potomków Helwetów oraz mieszkańców Trydentu-Górnej Adygi.
Termin nadsyłania materiałów: koniec stycznia 2022 r.
Nr 2/2022
Ekstremizm, radykalizm, terroryzm. Demokracja i nieład międzynarodowy
Niepokoje gospodarcze i społeczne, a także duże zmiany geopolityczne przyczyniły się do uwydatnienia ekstremizmu politycznego w różnych formach na całym świecie. Radykałowie z prawej i lewej strony sceny politycznej intensyfikują działalność, zręcznie korzystając z nowych form przekazu np. mediów społecznościowych, a akty terroru nie są wyłącznie domeną fundamentalistów islamskich. Okazją do podjęcia tematu jest 20. rocznica ataków Al-Kaidy na Stany Zjednoczone czy zbliżająca się 50. rocznica zamachu w czasie igrzysk olimpijskich w Monachium. Możliwość ożywienia działalności terrorystycznej i fanatyzmu religijnego wywołuje wycofanie w 2021 r. wojsk sojuszniczych z Afganistanu, a wieloletni proces sądowy wykrytej przed 20 laty niemieckiej prawicowej jednostki terrorystycznej NSU prowokuje pytania o odporność współczesnych demokracji na ataki wymierzone w struktury społeczne i polityczne. W jaki sposób funkcjonowały organizacje skrajne w przeszłości, a jak działają dziś? Z jakimi formami politycznych radykalizmów mamy do czynienia? Czym jest współczesny terroryzm i jak mu zapobiegać? Jak organizacje terrorystyczne zmieniały się na przestrzeni lat?
Temat ten można potraktować znacznie szerzej i zapytać o kondycję współczesnej demokracji. Czy skuteczne ataki ekstremistów na terenie Niemiec świadczą o porażce tamtejszego systemu ochrony demokracji? Jak demokracje radzą sobie z radykalizmami, ekstremizmami i terroryzmem? Jakimi środkami dysponowały w przeszłości, a jakimi operują dziś? Czy broniąc demokracji, można sięgnąć po niedemokratyczne środki? Czy pluralizm polityczny ma oznaczać współistnienie demokratycznych i niedemokratycznych sił politycznych? Do podjęcia tych tematów zapraszamy badaczy bezpieczeństwa międzynarodowego, prawników, historyków i politologów.
Termin nadsyłania materiałów: koniec kwietnia 2022 r.
Nr 3/2022
Niemcy - ewolucja versus stałość. Społeczeństwo-dyplomacja-relacje międzynarodowe
Wybory do Bundestagu 2021 r. zamknęły erę rządów Angeli Merkel i podkreśliły ewolucję preferencji wyborczych. Obywatele RFN cenią kwestie zdrowia i bezpieczeństwa socjalnego, dostrzegają problemy nierówności społecznych, stanu gospodarki i środowiska, systemu edukacji, śledzą wpływ migracji i innych zmian na życie społeczne, ale jednocześnie świadomi są wkraczających w życie codzienne wyzwań technologicznych XXI w. (fax czy digitalizacja?), energetyki i „zielonego ładu”.
Rok wyborczy w cieniu pandemii i odejście „cesarzowej” Merkel to cezura pozwalająca na podsumowania minionych 16 lat niemieckiej polityki międzynarodowej oraz próby zarysowania roli Niemiec i stanowiska nowej koalicji rządzącej wobec dynamicznej sytuacji globalnej. To także zaproszenie do studiów nad dziejami niemieckiej dyplomacji XX i XXI stulecia, formowanej przez doświadczenia podziału na dwa państwa, procesu jednoczenia aż po poszukiwania pozycji międzynarodowej odpowiadającej potencjałowi współczesnej RFN. Warto w tym kontekście przypomnieć o nawiązaniu przed półwieczem stosunków dyplomatycznych między PRL a RFN. Cenne będą prace analizujące stosunki zewnętrzne (w tym polityczne i gospodarcze) Niemiec z krajami leżącymi na uboczu światowej uwagi; peryferie nie pozostają wszak bez wpływu na globalną równowagę. Gdzie na kulturalnej mapie świata lokują się Niemcy, jaką wartość dodaną wnoszą? Czy i w jakim zakresie pozostają uwikłani w historię; czy mamy do czynienia z tak często i łatwo zarzucaną im niepamięcią, czy raczej z nowym/innym (jakim?) społeczeństwem?
Do publikacji zapraszamy autorów, dla których Niemcy i ich historia, splatanie się czasu przeszłego, teraźniejszego i przyszłego są przedmiotem naukowych dociekań w kontekście historycznym, jak i współczesnym.
Termin nadsyłania materiałów: koniec lipca 2022 r.
Nr 4/2022
Jak COVID-19 zmienił Europę? Społeczeństwa-gospodarka-polityka-prawo-klimat-cyfryzacja
Pandemia COVID-19 rzutuje na bez mała wszystkie sfery ludzkiej aktywności. Przyspieszone i spetryfikowane w jej warunkach przeobrażenia rozciągają się od wykorzystania technologii cyfrowych, przez koniunkturę poszczególnych branż gospodarki, zarządzanie sytuacjami kryzysowymi, organizację pracy aż po nowe formy przekazu w kulturze czy nawet przewartościowania światopoglądu i religijności. Nadzwyczajne okoliczności uwypukliły wiele zjawisk i przyspieszyły toczące się procesy, zmuszając do zmiany postaw czy podjęcia refleksji nad pomijanymi wcześniej kwestiami. Czy rejestrując te okoliczności można już wskazać tendencje zmian społecznych i ich przełożenia na politykę? Czy lockdown zatrzymał gospodarkę, czy raczej pomoże w jej dostosowaniu do nowych warunków? Jak pandemia wpływa na globalizację? Koronawirus był testem dla integracji europejskiej - czy Europejczycy po pandemii będą bardziej solidarni i otwarci, czy przeciwnie – zwycięży egoizm i partykularyzm? Jak wyborcy zmieniają swoje preferencje? Czy politycy instrumentalizują zagrożenia dla realizacji partykularnych interesów? Jak kryzysowe warunki zmodyfikowały relacje państwa z regionami?
W dłuższej perspektywie odnotowujemy powrót do fundamentalnych pytań dotyczących m.in. godności i praw człowieka, wolności jednostki i swobód zbiorowych, funkcjonowania państwa, mocy umowy społecznej, znaczenia dobra wspólnego czy solidarności. Czy pojęcia, wcześniej zdające się abstrakcją a dziś rozstrzygające o codzienności, ukształtują dojrzalszą świadomość ludzką i obywatelską? Czy fake news weźmie górę nad argumentami nauki? Które zmiany okażą się trwałe i jak należy je oceniać? Stawianie diagnoz oraz pytań i prognozowanie kierunków zmian w „pokowidowej” Europie jest zaproszeniem dla interdyscyplinarnego grona autorów.
Termin nadsyłania materiałów: koniec października 2022 r.