Rocznica śmierci prof. Władysława Markiewicza
Władysław Markiewicz (1920-2017)
18 stycznia przypada rocznica śmierci prof. Władysława Markiewicza, socjologa, dyrektora Instytutu Zachodniego w latach 1966-1972.
Urodził się 2 stycznia 1920 r. w Ostrowie Wielkopolskim. Aresztowany podczas okupacji, został osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. W 1951 r. absolwent uniwersytetu w Poznaniu, pozostał na tej uczelni jako pracownik naukowy. W 1959 r. obronił pracę doktorską, w 1959 r. habilitował się, a w 1972 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1953-1956 był kierownikiem Katedry Podstaw Marksizmu-Leninizmu, a następnie (do 1971 r.) dyrektorem Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Specjalizował się w socjologii przemysłu i pracy, socjologii narodu oraz socjologii stosunków politycznych, badał także niektóre aspekty socjologii RFN.
Przez pewien czas aktywność naukową łączył z działalnością w aparacie wojewódzkim PZPR w Poznaniu. W okresie protestów robotniczych w czerwcu 1956 r. był kierownikiem Wydziału Oświaty Komitetu Wojewódzkiego w Poznaniu, a następnie (1956-1957) jednym z sekretarzy KW PZPR. W latach 1971-1975 wchodził w skład Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR; był też członkiem zespołu doradców naukowych I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. W latach 1981-1983 wchodził w skład komisji KC PZPR ds. wyjaśnienia przyczyn konfliktów społecznych w PRL.
W latach 1962-1966 zastępca dyrektora Instytutu Zachodniego, a następnie dyrektor IZ; od 1964 do 1976 r. był też redaktorem naczelnym wydawanego przez IZ czasopisma naukowego „Polish Western Affaires”. Przewodniczył polskiej grupie ekspertów w Komisji Podręcznikowej PRL-RFN. W latach 1968-1990 był redaktorem naczelnym „Studiów Socjologicznych”. Od 1969 do 1972 r. był prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Od 1971 r. członek korespondencyjny, a od 1976 r. członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk.
Od 1972 r. pracował w Warszawie, gdzie był profesorem w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku został też członkiem prezydium Polskiej Akademii Nauk (do 1989 r.) i sekretarzem Wydziału I Nauk Społecznych PAN (do 1983 r.). Od 1978 r. stał na czele Komitetu Polska 2000 PAN (do 1985 r.). W latach 1984-1989 był wiceprezesem PAN. Później był zatrudniony w uczelniach prywatnych.
Spośród jego prac największe znaczenie miały: Przeobrażenia świadomości narodowej reemigrantów polskich z Francji (1960), Społeczne procesy uprzemysłowienia (1962), Społeczeństwo i socjologia w NRF (1966), Propedeutyka nauki o społeczeństwie (1971), Przemiany w strukturze społecznej Polski Ludowej (1982), Konflikt społeczny w PRL (1983), Spraw polskich splątanie (1986). Pod koniec życia opublikował wywiad-rzekę Sto lat przeciw głupocie (2016).
Zmarł w Warszawie 18 stycznia 2017 r. w wieku 97 lat.
Stanisław Żerko
